ယူအက္စ္ ဥပေဒ - တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး
အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ စနစ္တက်ရွိမႈကို ေသခ်ာေစျပီး၊ ႏိုင္ငံသားမ်ားအား ဥပေဒမ်ားျဖင့္ အကာအကြယ္ေပးရန္ ရည္ရြယ္ေသာ စနစ္တစ္ခုျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ျပီး၊ အဆိုပါ ဥပေဒမ်ားအား အာဏာတည္တံ့ေစရန္ လုပ္ငန္းစဥ္ေဆာင္ရြက္မႈ ျပဳေပသည္။ ဤသည္အား “တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး” အျဖစ္ မၾကာခဏ ရည္ညႊန္းတတ္ေလ့ရွိသည္။ အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ ဥပေဒမ်ားသည္ အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စု ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအတြင္း ေဖာ္ျပထားသည့္ မူမ်ား ႏွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ားတို႔ကို လိုက္နာေပသည္။ ဒုကၡသည္မ်ား အပါအ၀င္ အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ လူတိုင္းအား ဤဥပေဒမ်ားမွ အကာအကြယ္ေပးထားျပီး၊ လူတိုင္းသည္ ၎ဥပေဒမ်ားအား သိရွိ၍ လိုက္နာၾကရန္ တာ၀န္ရွိေပသည္။
ဤစာမ်က္ႏွာရွိ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ေလ့လာရန္ ပုံစံတစ္ခုကို ေ႐ြးခ်ယ္ပါ။ သင္သည္ ဗြီဒီယို ၾကည့္ရႈျခင္း၊ အခ်က္အလက္စာ႐ြက္တစ္ခုကို ေဒါင္းလုပ္ ဆြဲႏိုင္ျခင္း Podcast ကို နားေထာင္ျခင္းတို့ ကို ျပဳလုပ္ႏိုင္သည္။ ေ႐ြးခ်ယ္မႈတိုင္း အတြက္ သတင္း အခ်က္အလက္မွာ အတူတူ ျဖစ္သည္။
“ျပည္သူ၏ အစိုးရ၊ ျပည္သူျဖင့္ဖြဲ႕စည္းေသာ အစိုးရ၊ ျပည္သူ႕အတြက္ အစိုးရ”
၁၈၆၃ အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စု၏ အလွည့္အေျပာင္းခ်ိန္ အမွတ္တစ္ေနရာ၌ မိန္႔ခြန္းေျပာၾကားခဲ့သည့္ သမၼတ အာျဗာဟန္လင္ကြန္း၏ ဤစကားလံုးမ်ားသည္ ဒီမိုကရက္ အယူအဆ၏ ဗဟိုခ်က္ စံနမူနာတစ္ခု ျဖစ္ေပသည္။ ဒီမိုကေရစီတစ္ခုတြင္ အစိုးရတစ္ရပ္သည္ ၎တို႔အား မဲေပးသည့္ ျပည္သူအား ကိုယ္စားျပဳေသာ ေရြးေကာက္ခံ အရာရွိ၀န္ထမ္းမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ဤေရြးေကာက္ခံရေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွတဆင့္၊ ထို႔ျပင္ ဤမဲေပးမႈလုပ္ငန္းစဥ္ ႏွင့္ အျခားေသာ အရပ္သား လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္မႈမ်ားတို႔မွ တဆင့္ ႏိုင္ငံသားမ်ားသည္ ၎တို႔အား အုပ္ခ်ဳပ္၊ အကာအကြယ္ေပးမည့္ ဥပေဒမ်ားခ်မွတ္မႈလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ညွိႏိႈင္းပါ၀င္ရန္ ခြန္အားရရွိၾကသည္။ အရပ္သား ညွိႏိႈင္းပါ၀င္မႈသည္ ႏိုင္ငံသားအားလံုး၏ အေရးၾကီးေသာ အခြင့္အေရး ႏွင့္ တာ၀န္၀တၱရားတစ္ရပ္ ျဖစ္ေပသည္။
ဥပေဒမ်ားအား မည္သို႔ ခ်မွတ္သနည္း။
အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စုသည္ ဖယ္ဒရယ္အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္မႈပံုစံျဖစ္သည္၊ အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စုရွိ ျပည္နယ္ ၅၀ မွ တစ္ခုစီတြင္ ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား ရွိၾကျပီး၊ ျပည္နယ္တစ္ခုစီအတြင္းရွိ ေဒသႏၱရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနယ္ေျမတစ္ခုစီတြင္ ေဒသခံ အစိုးရတစ္ရပ္ ရွိေပသည္။ ဖယ္ဒရယ္အစိုးရ၏ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ (ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္) မွ ဥပေဒမ်ားအား အဆိုျပဳ၊ ေရးဆြဲသည္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ (သမၼတ ႏွင့္ အစိုးရဌာနမ်ား ႏွင့္ ေအဂ်င္စီမ်ား) မွ ဥပေဒမ်ားအား ျပဌာန္းသည္၊ ထို႔ေနာက္ တရားေရးအဖြဲ႕ (ႏိုင္ငံေတာ္ တရားရံုးခ်ဳပ္အပါအ၀င္ ဖယ္ဒရယ္ တရားေရးစနစ္) မွမူ ဥပေဒမ်ားအား တည္တံ့ခိုင္မာမႈရွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ေပသည္။ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒမွမူ ဥပေဒနယ္ပယ္တစ္ခု၏ အဓိက တာ၀န္ရွိသူမွာ ဖယ္ဒရယ္အစိုးရ သို႔မဟုတ္ ျပည္နယ္ႏွင့္ေဒသခံအစိုးရျဖစ္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ထုတ္ျပန္ေပးသည္။
အစိုးရ၏ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႕ ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ ႏွင့္ တရားေရးအဖြဲ႕တို႔၏ တူညီေသာ စနစ္တစ္ခုအား အသံုးျပဳကာ ျပည္နယ္အစိုးရသည္ ဖယ္ဒရယ္အစိုးရမွ ဖန္တီးထားသည့္ ဥပေဒမ်ားကို ရွင္းလင္းအတည္ျပဳ၍ တည္တံ့ခိုင္မာေစရန္ လုပ္ေဆာင္ၾကေပသည္၊ ထို႔ျပင္ မိမိတို႔ ျပည္နယ္အား အစိုးရသည့္ ေနာက္ထပ္ေသာ ဥပေဒမ်ားကိုလည္း ခ်မွတ္ႏိုင္ေပသည္။ ျပည္နယ္မ်ားသည္ မိမိတို႔ ေဒသခံ အစိုးရမ်ားအား ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ကာ ဥပေဒမ်ား ခ်မွတ္ႏိုင္ရန္ ၎တို႔အား အခြင့္အာဏာေပးအပ္ထားသည္။ ဖယ္ဒရယ္၊ ျပည္နယ္ ႏွင့္ ေဒသခံ အစိုးရမ်ား အားလံုးသည္ ဥပေဒမ်ားအား ခ်မွတ္ႏိုင္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ငွာ ျပည္နယ္တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုမွ ဥပေဒမ်ားသည္ ကြဲဲျပားျခားနားႏိုင္ျပီး၊ ေဒသႏၱရအုပ္ခ်ဳပ္ေရးနယ္ေျမတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုပင္ ကြဲျပားျခားနားႏိုင္ေပသည္။ ဒုကၡသည္မ်ားအေနႏွင့္ ဤအခ်က္အား နားလည္သိရွိထားရန္ အေရးၾကီးေပသည္၊ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ လူတိုင္းသည္ မိမိ အေျခခ်ေနထိုင္သည့္ ေနရာမွ ျပည္နယ္ ႏွင့္ ေဒသခံ ဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာရန္ လိုအပ္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
ဥပေဒမ်ားသည္ မည္သူတို႔အေပၚ သက္ေရာက္မႈရွိသနည္း။
သူ သို႔မဟုတ္ သူမ၏ လူမႈေရးအဆင့္အတန္း၊ ေငြေၾကးပိုင္ဆိုင္မႈ အေျခအေန သို႔မဟုတ္ အျခားေသာ အထူးအက်ိဳးအျမတ္ခံစားခြင့္မ်ား အစရွိသည္တို႔ မည္သို႔ပင္ရွိပါေစ အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္မွသည္ ဥပေဒ၏ ျပင္ပတြင္ မရွိေပ။ လူတိုင္းအေပၚ တူညီေသာ ဥပေဒမ်ား သက္ေရာက္မႈရွိေပသည္။ ဥပေဒအား ေရွာင္တိမ္းရန္အတြက္ လာဘ္ထိုးျခင္းသည္ ဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င္ျပီး၊ အထူးအခြင့္အေရးမ်ား သို႔မဟုတ္ အထူးျခြင္းခ်က္မ်ားအား ရရွိရန္အတြက္ အရာရွိတစ္ဦးအား လာဘ္ထိုးရန္ ၾကိဳးစားျခင္းသည္ ပို၍ပင္ ျပစ္မႈေျမာက္ေသာ ရာဇ၀တ္မႈတစ္ခု ျဖစ္ေပသည္။
ဥပေဒအား မသိ၊ မနားလည္ျခင္းေၾကာင့္ ေယဘုအားျဖင့္ ဥပေဒမွ ကင္းလႊတ္ခြင့္မ်ား ရရွိႏိုင္မည္မဟုတ္ေပ။ ဥပေဒအား တမင္ရည္ရြယ္၍ ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့ျခင္း မဟုတ္သည့္တိုင္ မသိ၊မနားလည္ေသာေၾကာင့္ ဥပေဒ ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့သည့္ ပုဂၢိဳလ္သည္လည္း အက်ိဳးဆက္မ်ားအား ရင္ဆိုင္ရမည္ျဖစ္သည္။
မွ်တေသာ တရားနည္းလမ္းအတိုင္းေဆာင္ရြက္မႈကို ရရွိခြင့္
အကယ္၍ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ ဥပေဒတစ္ခုအား ခ်ိဳးေဖာက္ခဲ့လွ်င္ ၎တို႔အေနႏွင့္ မွ်တေသာ တရားနည္းလမ္းအတိုင္းေဆာင္ရြက္မႈကို ရရွိခြင့္ ရရွိရေပမည္။ မွ်တေသာ တရားနည္းလမ္းအတိုင္းေဆာင္ရြက္မႈကို ရရွိခြင့္ဆိုသည္မွာ ျပစ္မႈတစ္ခုအတြက္ စြပ္စြဲခံရပါက သတ္မွတ္ထားေသာ ဥပေဒ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားအား အသံုးျပဳ၍ မွ်တစြာ ဆက္ဆံခံရခြင့္ကို ဆိုလိုျခင္း ျဖစ္သည္။ အေမရီကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ မွ်တေသာ တရားနည္းလမ္းအတိုင္း ေဆာင္ရြက္မႈကို ရရွိခြင့္အား အေမရီကန္ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒ၏ ငါးၾကိမ္ေျမာက္ ျပင္ဆင္ထည့္သြင္းခ်က္အတြင္း ေထာက္ပံ့ေဖာ္ျပထားေပသည္၊ ထို႔ျပင္ ေနာက္ဆက္တြဲ မွ်တေသာ အမႈစီရင္မႈ အာမခံခ်က္မ်ားကိုမူ ေျခာက္ၾကိမ္ေျမာက္ ႏွင့္ တစ္ဆယ့္ေလးၾကိမ္ေျမာက္ ျပင္ဆင္ထည့္သြင္းခ်က္မ်ားအတြင္း ေထာက္ပံ့ေဖာ္ျပထားသည္။
ငါးၾကိမ္ေျမာက္ ျပင္ဆင္ထည့္သြင္းခ်က္
ငါးၾကိမ္ေျမာက္ ျပင္ဆင္ထည့္သြင္းခ်က္သည္ အကယ္၍ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတစ္ေယာက္အေနႏွင့္ ရာဇ၀တ္မႈတစ္ခုအတြက္ စြပ္စြဲခံရပါလွ်င္ သို႔မဟုတ္ အဆိုပါပုဂၢိဳလ္၏ ပိုင္ဆိုင္မႈ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားအား အစိုးရမွ သိမ္းဆည္းသြားခဲ့ပါလွ်င္ သို႔ပါက မွ်တေသာ တရားနည္းလမ္းအတိုင္းေဆာင္ရြက္မႈတစ္ခုကို ရရွိႏိုင္ခြင့္အား ထုတ္ျပန္ထားသည္။ ၎သည္ တစ္စံုတစ္ဦးအား တူညီေသာ ျပစ္မႈတစ္ခုအတြက္ ႏွစ္ၾကိမ္ ျပစ္ဒဏ္ေပးခံရျခင္းကို တားျမစ္ထားသည္။ ထို႔ျပင္ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးအား ရာဇ၀တ္ အမႈခင္းတစ္ခုအတြင္း သူကိုယ့္သူ သို႔မဟုတ္ သူမကုိယ္သူမအေပၚ မ်က္ျမင္သက္ေသတစ္ဦးအျဖစ္ ထြက္ဆိုရန္ အတင္းအၾကပ္ေဆာင္ရြက္ေစခြင့္ မရွိေၾကာင္း၊ ထို႔ျပင္ မွ်တေသာ ေလ်ာ္ေၾကးေပးေလ်ာ္မႈ မရွိဘဲ တစ္စံုတစ္ဦး၏ ကိုယ္ပိုင္ ပိုင္ဆိုင္မႈပစၥည္းမ်ားအား အမ်ားျပည္သူလူထုအတြက္ သိမ္းယူျခင္းမျပဳႏိုင္ေၾကာင္းတို႔ကိုလည္း ေဖာ္ျပထားသည္။
ေျခာက္ၾကိမ္ေျမာက္ ျပင္ဆင္ထည့္သြင္းခ်က္
ေျခာက္ၾကိမ္ေျမာက္ ျပင္ဆင္ထည့္သြင္းခ်က္အတြင္း ေဖာ္ျပထားသည္မွာ ရာဇ၀တ္မႈတစ္ခုအတြက္ စြပ္စြဲခံထားရေသာ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးသည္ ဘက္မလိုက္ေသာ ခံုသမာဓိအဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ထံမွ လွ်င္ျမန္ျပီး အမ်ားျပည္သူေရွ႕ ေမွာက္ စစ္ေဆးေသာ စီရင္မႈတစ္ခုကို ရပိုင္ခြင့္ရွိျပီး၊ ဥပေဒေရးရာ အၾကံေပးမ်ား ရယူခြင့္ရွိေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးသည္ သူ သို႔မဟုတ္ သူမအေပၚ စြပ္စြဲခ်က္မ်ားအေၾကာင္းကိုလည္း သိရွိခြင့္ ရွိေပသည္။ ထို႔ျပင္ ၎ျပင္ဆင္ထည့္သြင္းခ်က္အတြင္း၌ ေဖာ္ျပထားသည္မွာ စြပ္စြဲခံရေသာသူသည္ ၎တို႔အေပၚ မ်က္ျမင္သက္ေသမ်ားအား ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္ခြင့္ ရွိျပီး၊ သက္ေသမ်ားအား ၎တို႔မွ ခုခံေခ်ပႏိုင္ခြင့္ ရွိေပသည္။
Ready to test your knowledge?
Download the Settle In App
Get unlimited access to hundreds of lessons designed for all learners
Download the Settle In App
With short videos and interactive lessons, you can learn about a wide range of pre- and post-arrival resettlement topics like traveling to the U.S., housing, and looking for a job.
